Biografi Ki HJ Zainal Mustafa

Bisa jadi loba anu nyngka yĕn perjoangan Kiai Haji Zainal Mustafa tĕh ukur dina jaman pendudukan Jepang wungkul. Pangna kitu tĕh lantaran anjeunna dina jaman harita dihukum patina. Padahal saenyana mah bagerakna tĕh ti keur jaman colonial Walanda kĕnĕh.

Kiai Zainal Mustafa tĕh pituin urang Singaparna, Tasikmalaya. Dina yuswa 20 taun, anjeunna ngadegkeun Pasantrĕn Sukamanah. Beuki lila, pasantrĕnna tĕh beuki gedĕ waĕ, kaimpungan ku santri ti mana mendi.

Aya hiji sikep Kiai Zainal Mustafa anu dipikasakempang pisan ku pamarĕntah colonial Walanda, nyaĕta nti penjajahan. Pikeun ngalilindeuk anjeunna, pamarĕntah colonial ngolo-ngolo ku kapangkatan, tapi kalah ditolak. Ku sabab ku cara lemes mah hĕsĕ, antukna digunakeun cara kasar. Kiai Zainal Mustafa jeung sawatara urang sobatna ditĕwak, terus digebluskeun ka Panjara Sukamiskin, ampir dua bula, kalawan tuduhan ngojok-ngojok rahayat sina barontak ka pamarĕntah. Dina bulan Pĕbruari 1942, anjeunna ditĕwak deui, terus ditahan di Panjara Ciamis.

Pamarĕnah kolonial Walanda ahirna ĕlĕh ku Jepang. Kiai Zainl Mustafa anu harita aya kĕnĕh di jero panjara diolo-olo deui ku pamarĕntah pendudukan Jepang. Heug dibĕbaskeun ti bui, asal daĕk cekel gawĕ di sĕndĕnbu (mun ayeun mah Departemĕn Penerangan).

“Ayeuna mah moal wara mĕrĕ kapastian, lantaran masih kĕnĕh capĕ. Haying reureuh heula,” saurna.

Sanggeus dibĕbaskeun, Kiai Zainal Mustafa tĕh boro-boro biluk ka Jepang, anu puguh mah kalah nĕmbongkeun sikep ngalawan. Dina pandangan anjeunna, Jepang tĕh teu bĕda ti Walanda anu datingna ka lemah cai urang pikeun ngajajah.

Pamarĕntah pendudukan Jepang terus ngadongsok sangkan Kiai Zainal Mustafa daĕk diajak gawĕ bareng, tapi teu hasil waĕ. Tayohna mah geus bĕak kasabaran, anu matak pamarĕntah pendudukan ngirim utusan ka Sukamanah pikeun nyangkalak pingpinan pasantrĕn.

Pasukan pulisi, anggota Keibodan, jeung Camat Tasikmalaya anu jadi utusan tĕa, sadatangna ka Sikamanah tĕh kalah terus ditingker ku urang dinya. Malah senjatana ogĕ dirampas. Najan kitu, saurang ogĕ taya aunu ditelasan, sabab Kiai Zainal Mustafa geus ngawawadian, ulah perang jeung bangsa sorangan. Mĕmang anu harita jadi utusan pamarĕntah Jepang tĕh bangsa urang kĕnĕh.

Balukar ayana ĕta kajadian, Sukamanah dirurug ku pasukan pamarĕntah pendudukan, ninggang dina poĕ Jumaah. Urang Sukamanah anu dipingpin ku Kiai Zainal Mustafa henteu gedag pamadegan. Der perang campuh, aya kana dua jamna. Lantaran ĕlĕh pakarang jeung ĕlĕh loba, ahirna pasukan sukamanah kadĕsĕh. Kiai Zainal Mustafa ditawan. Dina tanggal 24 Oktober 1944, anjeunna ditiban hokum pati ku pamarĕntahan pendudukan.